ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳನ್ನು ಜಯಿಸಿ ಯಶಸ್ಸಿನ ಸಾರಾಂಶವನ್ನು ತಲುಪುವ ಜನರು ಉತ್ತಮ ಯಶಸ್ಸಿನ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಸ್ಪೂರ್ತಿದಾಯಕ ಮತ್ತು ಅಸಾಮಾನ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು. ಅಂತಹ ಒಂದು ಸ್ಪೂರ್ತಿದಾಯಕ ಕಥೆಯೆಂದರೆ ಐಎಎಸ್ ನಿರೀಶ್ ರಜಪೂತ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಕನಸನ್ನು ನನಸಾಗಿಸಲು ಎಲ್ಲಾ ವಿಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದಿದ್ದಾರೆ. ಇವತ್ತಿನ ಮಾಹಿತಿಯಲ್ಲಿ ನಾವು ಹೇಳುವಂತಹ ವ್ಯಕ್ತಿ ಒಬ್ಬರು ತಮ್ಮ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ರೀತಿಯಿಂದ ಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ನೋಡಿದ್ದಾರೆ ಯಾಕೆಂದರೆ ಇವರು ಚಿಕ್ಕವರಿದ್ದಾಗಿಂದಲೇ ಅವರಿಗೆ ಓದುವುದರಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಆಸಕ್ತಿ ಇತ್ತು.
ಆದರೆ ಇವರ ಕುಟುಂಬ ಇವರನ್ನು ಓದುವುದರಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ತಂದಿಟ್ಟಿದ್ದು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಇವರ ತಂದೆ ಒಬ್ಬ ಊರಿನಲ್ಲಿ ಟೈಲರ್ ಆಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು ಹಾಗಾಗಿ ಇವರನ್ನು ಯಾವುದೇ ಹಣ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇದ್ದರೂ ಕೂಡ ಕೇಳಲು ನಾಚಿಕೆ ಪಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೂ ಸಹ ಇವರ ತಂದೆಯು ಇವರ ಮಕ್ಕಳ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯಿಂದಾಗಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ತೊಂದರೆ ಆಗಬಾರದು ಎಂದು ಹಗಲು ರಾತ್ರಿ ತೊಳೆದು ಇವರನ್ನು ಓದಿಸಿದರು. ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದವರಾದ ನಿರಿಶ್ ರಜಪೂತ ಬಡ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರ ತಂದೆ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಟೈಲರ್ ಆಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು.
ಹಣಕಾಸಿನ ಸಮಸ್ಯೆಯ ನಡುವೆಯೂ ನಿರೀಶ್ ಐಎಎಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಬೇಕೆಂಬ ದೃಢ ಸಂಕಲ್ಪ ತೊಟ್ಟಿದ್ದರು. ಖಾಸಗಿ ಶಾಲೆಯ ಶುಲ್ಕ ಭರಿಸಲು ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗದ ಕಾರಣ ನಿರೀಶ್ ಸರ್ಕಾರಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಓದಿದ್ದಾರೆ. ನಂತರ ಗ್ವಾಲಿಯರ್‌ಗೆ ತೆರಳಿ ಉದ್ಯೋಗ ಪಡೆದರು. ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿಯೇ ಬಿಎಸ್ಸಿ ಮತ್ತು ಎಂಎಸ್ಸಿ ಪದವಿಗಳನ್ನು ಮುಗಿಸಿದರು. ನಂತರ, ಅವರು ತಮ್ಮ UPSC ಕನಸನ್ನು ನನಸಾಗಿಸಲು ದೆಹಲಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡರು. ತನ್ನ ತಯಾರಿಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲು ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಸ್ನೇಹಿತನಿಂದ ಅಧ್ಯಯನ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ಸಾಲದ ರೂಪವಾಗಿ ಪಡೆದನು.
ನಿರೀಶ್ ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಹಣಕಾಸಿನ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರು, ಅವುಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ಅವರು ತಮ್ಮ ಅಧ್ಯಯನದ ಜೊತೆಗೆ ಪತ್ರಿಕೆಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವಂತಹ ವಿವಿಧ ಬೇರೆ ರೀತಿಯ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರು. ತನ್ನ ಮೊದಲ ಮೂರು ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ UPSC ಅನ್ನು ಭೇದಿಸಲು ವಿಫಲವಾದರೂ, ಅವರು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ತಮ್ಮ 4 ನೇ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಪಾಸಾದರು ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ತರಬೇತಿಯಿಲ್ಲದೆ 370 ರ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. ನಂತರ ಐಎಎಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ನಿರೀಶ್ ದಿನಕ್ಕೆ 18 ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಓದುವ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದನು. ಅವರ ಅಚಲ ನಿರ್ಧಾರ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಫಲ ನೀಡಿತು. ಹೀಗೆ ಬಡತನದಿಂದ ಐಎಎಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗುವವರೆಗಿನ ನಿರೀಶ್ ಅವರ ಕಥೆ ಕಠಿಣ ಪರಿಶ್ರಮ, ಉತ್ಸಾಹ ಮತ್ತು ನಿರಂತರತೆಯ ಶಕ್ತಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.